Oczyszczanie gleby, a ochrona środowiska

Problem zanieczyszczenia gleby jest nieco mniej obecny w naszej świadomości niż problemy ze stanem powietrza czy zanieczyszczeniem rzek i jezior. Jednak właśnie stan gleby w bardzo dużym stopniu oddziałuje na środowisko naturalne i nasze zdrowie. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że powierzchnia gleby, która jest zanieczyszczona wskutek prowadzonej przez lata działalności przemysłowej, może sięgać nawet kilku procent wszystkich gruntów w Polsce. Źródłem zanieczyszczeń były głównie niesprawne instalacje przemysłowe lub nieprawidłowe składowanie różnych materiałów i odpadów. Od pewnego czasu obwiązujące przepisy nakładają na inwestorów obowiązek oczyszczania gleby, na której ma być zlokalizowana inwestycja. Przyjrzyjmy się temu problemowi nieco bliżej.

Rozpoznanie zanieczyszczeń

Warunkiem przystąpienia do oczyszczania gleby jest stwierdzenie występowania w niej określonych zanieczyszczeń. Można tego dokonać za pomocą odpowiednich badań gruntu. By sprawdzić stan gleby, trzeba wykonać badania geologiczne i sozologiczne, które pozwalają na zbadanie próbek ziemi i wód gruntowych. W tym celu wykonuje się odpowiednie odwierty i przeprowadza analizę zawartych w nich substancji. Ponieważ najczęściej przesłanką do wykonania badań są dane historyczne dotyczące charakteru działalności prowadzonej w danym miejscu, zwykle badanie weryfikuje przyjęte wcześniej hipotezy.

Remediacja

Po stwierdzeniu występowania szkodliwych substancji podejmowane są prace, które mają na celu ich wyeliminowanie. Działania takie są nazywane remediacją i mogą być prowadzone różnymi metodami. Najczęściej wyróżnia się dwa główne rodzaje metod remediacji. Są to metoda in-situ, czyli oczyszczanie gleby i wód gruntowych na miejscu ich występowania. Działania takie mogą być wykonywane bez wydobywania zanieczyszczonej gleby lub też po jej wydobyciu na powierzchnię. Drugą możliwością są metody ex-situ. W ich ramach zanieczyszczony materiał jest wydobywany na powierzchnię i zastępowany przywiezionym gruntem. W obu metodach wykorzystuje się różnego rodzaju procesy biologiczne, fizyczne lub chemiczne w zależności od charakteru zanieczyszczeń. Metody biologiczne polegają na korzystaniu z pomocy roślin bądź mikroorganizmów rozkładających zanieczyszczenia. Przy metodach fizycznych używa się różnych procesów przekształcających zanieczyszczenia przy pomocy m.in. filtrowania, odparowania, spalania lub przesiewania. Wśród metod chemicznych najczęściej wykorzystuje się podawanie substancji neutralizujących zanieczyszczenie za pomocą np. utleniania, rozcieńczania, zestalania lub ekstrakcji.